Bu asarni muallif 1919 yilda yoza boshlagan. Romandan parchalar 1922 yilda «Inqilob» jurnalida bosilgan. 1925 yili asarning bo‘limlari alohida-alohida, so‘ng 1926 yilda yaxlit holda kitob bo‘lib chiqadi. Abdulla Qodiriy bu asarda «Moziyga qaytib» ish ko‘rgan, «tariximizning eng kir qora kunlari» bo‘lgan «xon zamonlari» ni mavzu qilib olgan. Bu roman «1264 hijriy dalv oyining o‘n yettinchisi, qishki kunlarning biri, quyosh botgan, tevarakdan shom azoni eshitiladir» degan jumla bilan boshlanadi.
Кумушнинг Тошкандда қолишиға отаси шундай ёвош қаради, бу тўғрида Офтоб ойимнинг фикр ва ризолиғи билан ҳисоблашиш эмас, ҳатто уни кўнглига ҳам келтуриб кўрмади.